نخبگان در حصار

هقته گذشته هفتمین همایش ملی نخبگان برگزار شد. نقطه عطف این همایش دیدار شزکت‌کنندگان با رهبر معظم انقلاب و تاکید چندین باره ایشان بر اهمیت رشد علمی کشور بود. علم، نهاد محوری تمدن امروز است و اهتمام ایشان به علم مبتنی بر درک این واقعیت است که بدون دست یابی به قلل علمی، استقلال حقیقی امت اسلامی محقق نمی‌شود.

اما در کنار این واقعیت، کژبینی‌هایی در فهم نخبگی بر جامعه ما حاکم شده و همین موضوع باعث شده که انتظارات با دستاوردها ناسازگار باشد.

موفقیت به جای نخبگی:

موفقیت در طی مدارج علمی و دست‌یابی به تراز ممتاز در ارزیابی های تحصیلی لزوما به معنای نخبگی نیست. چه بسیار اندیشمندان نخبه تاریخ علم و تفکر که براساس شاخص‍‌های متعارف زمان خود  مطرود و منزوی بوده اند. متاسفانه مهمترین الگو و شاخص شناسایی نخبگان موفقیت ایشان در آزمون‌های آموزشی است. خلاقیت و نوآوری که در ادبیات علمی کارآفرینی به آن توجه ویژه می‌شود، با شاخص‌های ارزیابی آموزی قابل شناسایی نیست.

محدود شدن نخبگان به عرصه علم:

به یقین جایگاه برجستگان علمی در رشد جامعه کم نظیر است، اما فراتر از دانش، به معنای علومِ آموزش‌پذیر در نظام‌ رسمی علم، عرصه‌های بسیاری وجود دارد که خلاقیت و نوآوری در آنها نیاز ضروری جامعه است. تفکر، مدیریت، فضای کسب‌وکار و تعلیم و تربیت از مهمترین عرصه‌هایی است که زبدگان آن در عداد نخبگان محسوب نمی‌شوند.

تفکر به معنای اندیشه‌های بنیادی که مبدا شکل‌گیری علوم و دانش‌های رسمی اند، در جامعه ما با بی‌مهری روبرو است.

با توجه به الگوهای ارتباطی پیشرفته و فرآیندهای پیچیده اجتماعی، نخبگان علمی بدون راهبری مدیران نخبه نمی‌توانند خدمات خود را به جامعه عرضه دارند. آنچه تا کنون در مدیریت علمی کشور جریان داشته، فاقد نخبگی بوده و همین نقیصه مانع شکوفایی ظرفیت های علمی جوانان خلاق ایران شده است.

اقتصاد ملی برای موفقیت در تامین نیاز مادی کشور و غلبه بر چالش‌های بیرونی نیازمند ابتکار هوشمندانه نخبگان اقتصادی است.

نظام تعلیم و تربیت با کارکرد بی‌نظیراش در تامین مهم‌ترین سرمایه رشد ملی، بدون خلاقیت و نوآوری نخبگان نمی‌تواند در ایفای رسالت خود کامیاب باشد. 

کم توجهی به نقش‌های اجتماعی ویژه زنان:

متاسفانه در شناسایی نخبگان همان ظلم تاریخی به زنان تداوم یافته است. شوربختانه زنی که در مقام مادری موفق به تربیت فرزندان صالح و خدوم شده است، در هیچ شاخصی به عنوان نخبه شناسایی نمی‌شود. اگر بپذیریم

فرزند خوب مادر نادان نپرورد

این نکته نزد مردم دانا مقرر است

                        در دست مادران خردمند باهنر

خوشبختی و سعادت ابنای کشور است

در شناسایی نخبگان برای نقش‌هایِ اجتماعیِ ویژه زنان، براساس ارزش‌های اسلامی تدبیر خواهیم کرد. بانویی که در نیکو همسرداری کردن توفیق جهاد یافته و از معرکه آن موفق درآمده است، نباید از نگاه نخبه‌گزینان دور بماند.

سوء تدبیر در نیازهای حمایتی نخبگان:

 در حمایت از نخبگان نیز سوءتدبیر تداوم یافته است. نخبه حقیقی نیازمند حمایت مادی نیست، بلکه متقاضی فرصتی است تا بتواند شکرگزار این موهبت الهی باشد. پرداخت وام مسکن، اعطاء کمک هزینه تحصیلی و دیگر حمایت های مادی کمترین خدمتی است که می‌توانیم در این مسیر به نخبگان ارائه نماییم. ماموریت اصلی بنیاد نخبگان، تمهید و فرصت سازی برای بروز استعدادهای ایشان در جهت پیشرفت ملی است.